5510 Sayılı Yasaya Göre Bildirim Süreleri

28.09.2008 tarih ve 27011 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “5510 Sayılı Kanun Gereğince Sigortalı Sayılanlar, Sayılmayanlar, Sigortalılığın Başlangıcı Kurma Bildirilmesi ve Sona Ermesi Hakkında Tebliğ” ile düzenlenmiştir.

 
A.Sigortalılığın Başlangıcı ve Bildirim Yükümlülükleri

 
1. Hizmet akdi ile çalışanların, işverenlerce bildirimleri;

 
1.1 Daha önce tescil edilmiş iş yerlerinde yeni işe başlayanların, çalışmaya başladıkları tarihten önce,

 
1.2 İnşaat, balıkçılık, tarım iş yerlerinde hizmet akdi ile işe başlatılacak sigortalılar için en geç çalışmaya başlatıldığı gün

  
1.3 Yeni tescil edilecek iş yerlerinde, ilk defa sigortalı çalıştırmaya başlanılan tarihten itibaren bir ay içinde çalışmaya başlayan sigortalılar için, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç söz konusu 1 aylık sürenin dolduğu tarihe kadar

 
1.4 Yabancı ülkelere sefer yapan ulaştırma araçlarına sefer esnasında alınarak çalıştırılanlar 1 ay içinde

Sigortalı İşe Giriş Bildirgesi ile kuruma elektronik
 ortamda bildirilecektir.

  
1.5 Sigortalı bildirimi ve tescili işlemlerini kurumca belirtilen şekilde ve süresinde yapmayan işverenler adına 5510 Sayılı Kanunun 102.maddesi a-1 fıkrasına göre herbir sigortalı için asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanır.

  
2. Hizmet Akdine Tabi Çalışanların Sigortalı İşe Giriş Bildirgesinin E-Sigorta Yoluyla Bildirilmesi

 
5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalıları çalıştıran işverenlerden aylık prim ve hizmet belgesini zorunlu olarak e-Sigorta yoluyla verenler;

 
1. 01/11/2008 tarihinden itibaren sigortalı tekrar işe giriş bildirgesini,

2. 01/12/2008 tarihinden itibaren ise sigortalı ilk işe giriş bildirgesini

 
zorunlu olarak e-Sigorta yoluyla internet üzerinden vereceklerdir.

 
Aylık prim ve hizmet belgesini e-Sigorta yoluyla bildirme zorunluluğu olmayan işverenler sigortalı ilk ve tekrar sigortalı işe giriş bildirgesini kağıt ortamında Kuruma verebilecekleri gibi e-Sigorta yoluyla da Kuruma bildirileceklerdir.

  
3. Kendi Adına ve Hesabına Bağımsız Çalışanlar İçin Yapılacak Bildirimler ve Süreleri

 
5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanların sigortalılıkları, aşağıda belirtilen hallerden itibaren başlar. Bildirim aşağıda belirtilen sürelerde ilgililerce yapılır.


-Ticari kazanç, Serbest Meslek ve Basit Usul Mükelleflerin, mükellefiyet başlangıç tarihinden itibaren 15 gün içinde Vergi Dairesi Tarafından, 
-Gelir Vergisinden muaf olanların, 15 gün içinde Esnaf Sanatkarlar Sicil müdürlüklerince,
-Limited Şirket ortaklarının, Tescil tarihinden itibaren 15 gün içinde, sicil memurlukları tarafından,
-Anonim Şirketlerin Yönetim Kurulu Üyeleri, Üyeliğe seçildikleri tarihten itibaren 15 gün içinde, şirket yetkilileri tarafından,

Kurum, bildirimden itibaren bir ay içinde tescili yapılan kişilere sigortalılık hak ve yükümlülüklerinin başladığını ve iş kolu kodunu bildirir.

- Ticari kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek ve basit usulde gelir vergisi mükellefleri ile anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve donatma iştiraklerinin ise tüm ortaklarından, sigortalılık niteliği taşıdıkları hâlde Kanunun yürürlük tarihinden önce kayıt ve tescilini yaptırmamış olanların sigortalılıkları, Kanunun yürürlük tarihi olan 01.10.2008 itibarıyla başlayacaktır.
  

- 04.10.2000 ile Kanunun yürürlük tarihi olan 01.10.2008 tarihleri arasında vergi mükellefiyet süreleri bulunmak kaydı ile sigortalının Kanunun yürürlük tarihinden itibaren 6 ay içinde (01.04.2009 tarihine kadar) talepte bulunması hâlinde, vergi mükellefiyet sürelerinin tamamı için esas kazancının % 32’si üzerinden borçlanma tutarı hesaplanır ve sigortalıya tebliğ edilir.

Sigortalının kendisine tebliğ edilen borçlanma tutarının tamamını tebliğ tarihinden itibaren 6 ay içinde ödemesi hâlinde, bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilir.
 

-Sigortalıya tebliğ edilen borç tutarının bu süre içinde tam olarak ödenmemesi hâlinde ise bu süreler, sigortalılık süresi olarak değerlendirilmez ve ödenen tutar kanuni faizi ile iade edilir.
 

- Vergi mükellefiyet süreleri (veya esnaf sicili/meslek odası kaydı) bulunmak kaydı ile 01.04.2009 tarihine kadar talepte bulunmayanlar 04.10.2000 ile 01.10.2008 tarihleri arasını sigortalılık süresi olarak değerlendiremeyeceklerdir.
 

Örnek: Serbest meslek kazancı nedeniyle 1998 yılında gelir vergisine tabi olan halen Bağ-Kur kaydı bulunmayan A şahsı 01.04.2009 tarihine kadar 04.10.2000-01.10.2008 tarihleri arasındaki süreyi borçlanıp, sigortalılık süresi olarak kazanabilecektir. 01.04.2009 tarihinden itibaren ise bu süreyi borçlanamayacaktır.
 

Sonuç olarak;

04.10.2000-01.10.2008 tarihleri arasında vergi mükellefiyet süreleri (veya esnaf sicili/meslek odası kaydı) bulunmak şartı ile Bağ-Kur’a kaydını yaptırmayanlar 01.04.2009 tarihine kadar 04.10.2000-01.10.2008 tarihleri arasındaki süreyi borçlanıp, sigortalılık süresi olarak kazanabilecektir. 01.04.2009 tarihinden itibaren ise bu süreyi borçlanamayacaklardır.

4. Kamu İdarelerinde Çalışanlar
 

Göreve başladıkları tarihten itibaren sigortalı sayılarak bu tarihten itibaren 15 gün içinde bildirilirler.
 

5. Sigortalıların Kendilerini Bildirmeleri
 

5510 Sayılı Kanuna göre hizmet akdi ile çalışan sigortalılar , çalışmaya başladıklarını, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç 1 ay içinde Sigortalı Bildirim Belgesi ile Kuruma bildirmek zorundadırlar. Sigortalıların kendilerini bildirmemeleri aleyhine delil teşkil etmez. Sigortalılarının bildirimleri ile bu kişiler için işverenlerce yapılan bildirimlerde farklılık olması halinde yazışmalar sonucunda fark çözülmez ise kurumca yapılacak kontrol ve denetim sonucuna göre işlem yapılır.
 

6. Kamu İdareleri ve Bankaların Sigortalılık Kontrolüne İlişkin Yükümlülükleri
  

Kayıtdışı istihdamla daha etkin mücadele amacıyla Kamu idareleri ile bankalara, Kurumca sağlanacak elektronik altyapıdan yararlanmak suretiyle, Kurumca belirlenecek işlemlerde, işlem yaptığı kişilerin sigortalılık bakımından tescilli olup olmadığını kontrol etmek ve sigortasız olduğu tespit edilen kişileri, Kuruma bildirme yükümlülüğü getirilmiştir.
  

Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde Kurumca ilgili kamu idaresi ve bankalara idari para cezası uygulanacaktır.

 
7.Sigortalılığı Sona Erenlerin Kuruma Bildirimi
 

7.1 Hizmet akdi ile çalışanların;
 

-Hizmet akdinin sona erdiği tarihten itibaren işverenleri tarafından en geç 10 gün içinde,

- Kamu idarelerinde çalışanların;

-Ölüm veya aylık bağlanmasını gerektiren hallerde, bu tarihi takip eden ayın ilk gününden,

-Diğer hallerde ise görevden ayrıldıkları tarihten itibaren işverenleri tarafından en geç 10 gün içinde,

 
Kuruma bildirilmesi gerekir.

 
7.2. Kendi nam ve hesabına çalışanların;

 
-Vergi mükellefiyetlerinin veya faaliyetlerinin sona erdiği ya da oda kayıtlarının

silindiği tarihten itibaren kendileri, ilgili vergi dairesi, oda veya birlik ve şirket yetkilileri tarafından en geç 10 gün içinde, Kuruma bildirilecektir.
  

8. Hastalık ve Analık Hükümlerinin Uygulanmasında Sigortalılık Niteliğinin Sona Ermesi

  
- Sigortalının ücretsiz izinli olması

- Sigortalının greve iştirak etmesi

- İşverenin Lokavt ilan etmesi
 

hallerinin sona ermesini takip eden 10. günden başlayarak sigortalılık niteliği yitirilmiş olur.

 
B. Sigortalılık Hallerinin Çakışması

 
Sigortalıların 5510 Sayılı Kanunun 4. maddesinin (a), (b), (c) bentlerinde yer alan sigortalılık hallerinden birden fazlasına aynı anda tabi olmalarını gerektirecek şekilde sigortalı olmaları mümkün değildir. Sadece tebliğde belirtilen açıklamalar çerçevesinde birine öncelik verilir.

 
5510 Sayılı Kanunun 4.maddesinin (b) bendi kapsamında (kendi nam ve hesabına bağımsız çalışan) sigortalı sayılanlar, kendilerine ait veya ortak oldukları iş yerinden, Kanunun 4.maddesi (a) bendi kapsamında (hizmet akdi ile çalışan olarak) sigortalı bildirilemezler.

 
C. Anonim Şİrketlerin Kurucu Ortaklarının 6 Ay İçinde Başvurusu

  
01/10/2008 tarihinden önce 1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu kapsamında sigortalı sayılıp, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (3) numaralı alt bendinde belirtilen anonim şirketlerin kurucu ortaklarından, 1/10/2008 tarihinden sonra sigortalılıklarını devam ettirmek isteyenlerin, 01/10/2008 tarihinden itibaren 6 ay içinde yazılı talepte bulunmaları halinde sigortalılıkları aynen devam ettirilir. Bu süre içerisinde talepte bulunmayanların sigortalılıkları ise 01/10/2008 tarihi itibarıyla sona erer.

  
D.İşyeri İle İlgili Yükümlülükler

 
1.İşyerinin Kuruma Bildirimi

  
İşverenler;
  

- Yeni işyeri açmaları halinde, en geç sigortalı çalıştırmaya başladıkları tarihte,

- İşyerinin nakli halinde, en geç nakil tarihini takip eden 10 gün içinde,

- İşyerinin devri halinde, en geç devir tarihini takip eden 10 gün içinde,

- İşyerinin miras yolu ile intikalinde ise, mirasçılar, ölüm tarihinden itibaren en geç 3 ay içinde,

İşyeri Bildirgesini Kuruma vereceklerdir.

  
E.Kısa Vadeli Sigorta Kollarına İlişkin Yükümlülükler

  
1. İş kazası Bildirim Yükümlülüğü

 
1.1 Hizmet akdine tabi sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde işverenleri tarafından kazanın olduğu yerdeki yetkili kolluk kuvvetlerine derhal, kazadan sonraki üç iş günü içinde de Kuruma,

  
1.2 Kendi nam ve hesabına çalışan sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde; bir ayı geçmemek şartıyla kendisi tarafından rahatsızlığının bildirimine engel olmadığı günden sonraki üç iş günü içinde Kuruma,

  
1.3 Kamu idarelerinde çalışan sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde ise; bunları çalıştıran işveren tarafından kazanın olduğu yerdeki yetkili kolluk kuvvetlerine veya kendi mevzuatına göre yetkili mercilere derhal ve en geç kazadan sonraki üç iş günü içinde de Kuruma,

İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirgesi ile internet veya doğrudan ya da posta yoluyla ilgili üniteye bildirecektir.

 
2.Meslek Hastalığı Bildirim Yükümlülüğü

  
Meslek Hastalığı;

  
2.1 Hizmet akdi ile çalışanlar ve kamu idarelerinde çalışan sigortalılar bakımından, sigortalının meslek hastalığına tutulduğunu öğrenen veya bu durum kendisine bildirilen işveren tarafından,

 
2.2 Kendi nam ve hesabına çalışan sigortalı bakımından ise kendisi tarafından,

  
Bu durumun öğrenildiği günden başlayarak üç iş günü içinde, İş Kazası ve Meslek Hastalığı

Bildirgesi ile Kuruma bildirilecektir.

Bildirim doğrudan veya posta ile ya da internet ortamında yapılabilecektir.

 
3.İş Kazası ve Meslek Hastalığında İşverenin Sorumluluğu

 
3.1 5510 sayılı Kanunun 21 inci maddesi uyarınca İş kazası ve meslek hastalığı, işverenin kastı veya sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketi sonucu meydana gelmişse, Kurumca sigortalıya veya hak sahiplerine Kanun gereğince yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri toplamı, sigortalı veya hak sahiplerinin işverenden isteyebilecekleri tutarlarla sınırlı olmak üzere, Kurumca işverene ödettirilecektir. Ancak, işverenin sorumluluğunun tespitinde kaçınılmazlık ilkesi dikkate alınacaktır.

 
3.2. İş kazasının, Kanunda belirtilen sürede işveren tarafından Kuruma bildirilmemesi halinde, bildirim tarihine kadar geçen süre için sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği, Kurumca işverenden tahsil edilecektir.

 
3.3. Ayrıca sağlık raporu alınması gereken ağır ve tehlikeli işlerde, rapor alınmadan sigortalı çalıştırılmasını engellemek için bu durumdakilerin işe girmeden önce mevcut olduğu tespit edilen hastalıkları nedeniyle ödenecek geçici işgörmezlik ödeneklerinin işverene ödettirileceği hususu da hükme bağlanmıştır.

 
4. İş Yeri Kayıt ve Belgelerini Saklama

 
İş verenler, iş yeri sahipleri ve alt iş verenler, iş yeri ile ilgili tüm defter ve belgeleri, istenilmesi halinde, Kurum denetim ve kontrol memurlarına gösterilmek üzere, ilgili bulundukları yılı takip eden takvim yılından başlayarak;

  
- İşveren ve iş yeri sahipleri ile alt işverenler 10 yıl süre ile,

- Kamu idareleri 30 yıl süre ile,

- Tasfiye ve iflas memurları ise görevleri süresince,

 
saklamak zorundadırlar.