13 Aralık 2012 Tarihli Resmi
Gazete
Sayı: 28496
FİNANSAL KİRALAMA, FAKTORİNG
VE FİNANSMAN ŞİRKETLERİ KANUNU
Kanun No.
6361
Kabul Tarihi:
21/11/2012
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve
Tanımlar
Amaç
MADDE 1 –
(1) Bu Kanunun amacı; finansal kuruluş
olarak faaliyet gösteren finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketlerinin
kuruluş ve çalışma esasları ile finansal kiralama, faktoring ve finansman
sözleşmelerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Türkiye’de kurulu finansal kiralama, faktoring ve
finansman şirketleri bu Kanun hükümlerine tabidir.
(2) Bankalarca yapılan faktoring
işlemleri ile katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarınca yapılan
finansal kiralama işlemleri bu Kanun hükümlerine tabidir.
(3) Finansal kiralama şirketlerince
yapılan faaliyet kiralaması işlemleri hakkında bu Kanunun finansal kiralama
işlemlerine ilişkin hükümleri uygulanmaz.
(4) Konutların finansal kiralama
yoluyla tüketicilere kiralanmasında ve finansman şirketlerinin konut finansmanı
faaliyetlerine ilişkin olarak diğer kanunlarda yer alan hükümler
saklıdır.
(5) Yolcu ve yük taşıma faaliyetinde
bulunan hava yolu şirketlerine hava taşıma araçlarının, motorlarının ve bunların
aksam ve parçalarının; kurulu bulunulan ülke mevzuatına göre bunları kiralama
yetkisini haiz olan şirket, kuruluş ve finansal kiralama şirketleri tarafından,
finansal kiralama sözleşmesine dayalı olarak en az iki yıl süreyle yurt dışından
kiralanması işlemleri, 3 üncü maddenin birinci fıkrasının (ç) bendinde yer alan
sınırlamalara tabi olmaksızın bu Kanun kapsamında finansal kiralama olarak
değerlendirilir.
(6) Bu Kanunda hüküm bulunmayan
hâllerde genel hükümler uygulanır.
TanımlarMADDE 3 – (1) Bu Kanunun uygulanmasında;
a) Birlik: Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Birliğini,
b) Faaliyet kiralaması: Finansal kiralama dışında kalan kiralamayı,
c) Fatura: 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul
Kanununa göre düzenlenen fatura ve fatura yerine geçen
belgeleri,
ç) Finansal kiralama: Bir finansal
kiralama sözleşmesine dayalı olmak koşuluyla, bu Kanun veya ilgili mevzuatı
uyarınca yetkilendirilen kiralayan tarafından finansman sağlamaya yönelik olarak
bir malın mülkiyetinin kira süresi sonunda kiracıya devredilmesi; kiracıya kira
süresi sonunda malın rayiç bedelinden düşük bir bedelle satın alma hakkı
tanınması; kiralama süresinin malın ekonomik ömrünün yüzde sekseninden daha
büyük bir bölümünü kapsaması veya finansal kiralama sözleşmesine göre yapılacak
kira ödemelerinin bugünkü değerlerinin toplamının malın rayiç bedelinin yüzde
doksanından daha büyük bir değeri oluşturması hâllerinden herhangi birini
sağlayan kiralama işlemini,
d) Kiralayan: Katılım bankaları, kalkınma ve
yatırım bankaları ile finansal kiralama şirketlerini, e) Kiracı: Finansal kiralamayı kabul edeni,
f) Kontrol: Bir tüzel kişinin;
sermayesinin, asgari yüzde elli birine sahip olma şartı aranmaksızın,
çoğunluğuna doğrudan sahip olunması veya bu çoğunluğa sahip olunmamakla birlikte
imtiyazlı hisselerin elde bulundurulması veya diğer hissedarlarla yapılan
anlaşmalara istinaden oy hakkının çoğunluğu üzerinde tasarrufta bulunulması
suretiyle veya herhangi bir suretle yönetim kurulu üyelerinin karara esas
çoğunluğunu atayabilme ya da görevden alma gücünün elde
bulundurulmasını,
g) Kurul: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme
Kurulunu, ğ) Kurum: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunu,
h) Özkaynak: Ödenmiş sermaye, sermaye
yedekleri, kâr yedekleri, dönem net kârı, geçmiş yıllar kârı ve Kurulca
belirlenecek diğer kalemler toplamından varsa dönem net zararı, geçmiş yıllar
zararı ve Kurulca belirlenecek diğer kalemlerin düşülmesi suretiyle elde edilen
bakiye ile nitelikleri Kurul tarafından belirlenecek sermaye benzeri
borçları,
ı) Şirket: Türkiye’de kurulu finansal kiralama
şirketleri, faktoring şirketleri ve finansman şirketlerini,
i) Şube: Şirketin bağımlı bir
parçasını oluşturan ve faaliyetlerinin tamamını veya bir kısmını kendi başına
yapan her türlü iş yerini,
ifade eder.
İKİNCİ KISIM
İzne Tabi İşlemler
BİRİNCİ BÖLÜM
Kuruluş ve Faaliyet
İzinleri
Kuruluş izni
MADDE 4 –
(1) Türkiye’de bir şirketin
kurulmasına bu Kanunda öngörülen şartların yerine getirilmesi kaydıyla Kurulun
en az beş üyesinin aynı yöndeki oyuyla alınacak kararla izin verilir.
(2) İzin için yapılacak başvurulara ve
iznin verilmesine ilişkin usul ve esaslar Kurulca çıkarılacak yönetmelikle
belirlenir.
Kuruluş şartlarıMADDE 5 – (1) Türkiye’de kurulacak bir şirketin;
a) Anonim şirket şeklinde kurulması ve kurucu ortak sayısının beşten az olmaması,
b) Pay senetlerinin nakit karşılığı çıkarılması ve tamamının nama yazılı olması,
c) Ticaret unvanında “Finansal
Kiralama Şirketi”, “Faktoring Şirketi” veya “Finansman Şirketi” ibarelerinden
birinin bulunması,
ç) Kurucularının bu Kanunda belirtilen şartları
haiz olması,
d) Yönetim kurulu üyelerinin bu
Kanunun kurumsal yönetim hükümlerinde belirtilen nitelikleri ve planlanan
faaliyetleri gerçekleştirebilecek mesleki tecrübeyi haiz olması,
e) Nakden ve her türlü muvazaadan ari olarak
ödenmiş sermayesinin en az yirmi milyon Türk Lirası olması,f) Ana sözleşmesinin bu Kanun hükümlerine uygun olması,
g) Kurumun etkin denetimini engellemeyecek şeffaf ve açık bir ortaklık yapısına sahip olması,
ğ) Öngörülen faaliyet konularına ait
iş planlarını, kuruluşun mali yapısı ile ilgili projeksiyonlarını, ilk üç yıl
için bütçe planını ve yapısal örgütlenmesini gösteren bir faaliyet programını
ibraz etmesi,
şarttır.
(2) Kurul, asgari ödenmiş sermaye
tutarını her yıl Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan yıllık üretici
fiyatları endeksindeki artış oranının gerektirdiği miktarı geçmemek üzere
artırmaya yetkilidir.
Kurucularda aranan
şartlarMADDE 6 – (1) Şirket kurucu ortaklarının;
a) 9/6/1932 tarihli ve 2004
sayılı İcra ve İflas Kanunu veya diğer mevzuat hükümlerine göre müflis
olmaması, konkordato ilan etmiş olmaması, uzlaşma suretiyle yeniden yapılandırma
başvurusunun tasdik edilmiş olmaması ya da hakkında iflasın ertelenmesi kararı
verilmiş olmaması,
b) 19/10/2005 tarihli ve 5411
sayılı Bankacılık Kanununun 71 inci maddesi uygulanan bankalarda veya bu
Kanunun yürürlüğe girmesinden önce Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna devredilmiş
olan bankalarda doğrudan veya dolaylı olarak yüzde on veya daha fazla paya sahip
olmaması veya kontrolü elinde bulundurmaması,
c) Tasfiyeye tabi tutulan bankerler
ile iradi tasfiye haricinde faaliyet izni kaldırılan faktoring, finansal
kiralama, finansman ve sigorta şirketleri ile para ve sermaye piyasalarında
faaliyet gösteren kurumlarda doğrudan veya dolaylı olarak yüzde on veya daha
fazla paya sahip olmaması veya kontrolü elinde bulundurmaması,
ç) Taksirli suçlar hariç olmak üzere
affa uğramış olsalar bile mülga 1/3/1926 tarihli ve 765 sayılı Türk Ceza Kanunu
ve diğer kanunlar uyarınca ağır hapis veya beş yıldan fazla hapis, 26/9/2004
tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza
Kanunu ve diğer kanunlar uyarınca üç yıldan fazla hapis cezasıyla
cezalandırılmamış olması veya mülga 25/4/1985 tarihli ve 3182 sayılı Bankalar
Kanununun, mülga 18/6/1999 tarihli ve 4389 sayılı Bankalar Kanununun, bu
Kanunun, 5411 sayılı Kanunun ve 28/7/1981 tarihli ve 2499
sayılı Sermaye Piyasası Kanununun ve ödünç para verme işleri hakkında
mevzuatın hapis cezası gerektiren hükümlerine muhalefetten yahut mülga 765
sayılı Kanun, 5237 sayılı Kanun veya diğer kanunlar uyarınca basit veya
nitelikli zimmet, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık,
sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar ile
istimal ve istihlâk kaçakçılığı dışında kalan kaçakçılık suçlarından, resmî
ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı
değerlerini aklama suçlarından veya Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlar
ile egemenlik alametlerine ve organlarının saygınlığına karşı suçlardan,
Devletin güvenliğine karşı suçlardan, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine
ve milli savunmaya karşı suçlardan, Devlet sırlarını açığa vurma suçu ile Devlet
sırlarına karşı suçlardan ve casusluktan, yabancı devletlerle olan ilişkilere
karşı suçlardan, 12/4/1991 tarihli ve 3713
sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamındaki suçlardan, vergi kaçakçılığı
suçlarından veya bu suçlara iştirakten hükümlü bulunmaması,
d) Taahhüt ettikleri sermaye miktarını
karşılayabilir düzeyde mali güç ve itibara sahip bulunması, e) Tüzel kişi olması hâlinde ortaklık yapısının şeffaf ve açık olması,
f) İşin gerektirdiği dürüstlük ve yeterliliğe sahip olması,
şarttır. Türkiye’nin taraf olduğu
uluslararası anlaşmalarla kurulmuş çok taraflı kredi kuruluşları ve finansal
kuruluşlar hakkında bu fıkranın (b) ve (c) bentleri uygulanmaz.
(2) Şirketin tüzel kişi kurucu
ortaklarının sermayesinde yüzde on ve daha fazla paya sahip ortaklarının veya
kontrolü elinde bulunduran gerçek ve tüzel kişilerin birinci fıkrada yer alan
şartları taşıması zorunludur.
(3) Şirket sermayesinde yüzde on veya
daha fazla paya sahip veya şirket kontrolünü elinde bulunduran gerçek veya tüzel
kişiler ile şirket sermayesinde yüzde on veya daha fazla paya sahip olan tüzel
kişilerin sermayesinde yüzde on veya daha fazla paya sahip veya kontrolü elinde
bulunduran gerçek veya tüzel kişilerin (d) bendi hariç olmak üzere, birinci
fıkrada belirtilen nitelikleri kaybetmeleri hâlinde, bu kişilerin sahip
oldukları payları durumlarını bu madde hükümlerine uygun hâle getirecek şekilde
altı ay içinde devretmeleri gerekir. Söz konusu süre içinde devredilecek
hisselere düşen oy haklarının kimlerce ve nasıl kullanılacağı Kurul tarafından
belirlenir.
Faaliyet
izni
MADDE 7 – (1) 4 üncü madde çerçevesinde kuruluş izni alan şirketin,
Kuruldan ayrıca faaliyet izni alması şarttır. Kurul tarafından verilen faaliyet
izinleri Resmî Gazete’de yayımlanır.
(2) Kuruluş izninin gerçeğe aykırı
beyanlarla alınmış olması, kuruluş iznini takip eden altı ay içinde faaliyet
izni almak üzere başvuruda bulunulmaması, kuruluş izninden vazgeçildiğinin beyan
edilmesi, iznin verilmesinde aranan şartların faaliyete geçilinceye kadar
kaybedilmesi, faaliyet izni alınamamış olması hâllerinden herhangi birinin
gerçekleşmesi durumunda şirketin kuruluş izinleri Kurulca iptal
edilir.
(3) Kuruluş izni almış olan şirketin
faaliyete geçebilmesi için;
a) Sermayesinin nakit olarak ödenmiş
ve planlanan faaliyetleri gerçekleştirebilecek düzeyde olması,
b) Kurucuları tarafından 5 inci
maddede belirtilen asgari sermayenin yüzde beşi tutarındaki sisteme giriş
payının genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere Maliye Bakanlığına bağlı muhasebe
birimlerine yatırıldığına dair belgenin ibraz edilmesi,
c) Uygun hizmet birimleri ile iç
kontrol, muhasebe, bilgi işlem ve raporlama sistemlerinin kurulmuş, bu birimler
için yeterli personel kadrosunun oluşturulmuş ve personelin buna uygun görev
tanımları ile yetki ve sorumluluklarının belirlenmiş olması,
ç) Yöneticilerinin, bu Kanunda
belirtilen nitelikleri haiz olması,
gerekir.
(4) Bütün ortakları Türkiye’de kurulu
finansal kiralama şirketi olmak kaydıyla, kuruluş ve faaliyet izni almaksızın
sadece bir gemi kiralamak üzere finansal kiralama şirketi kurulabilir. Bu
nitelikte kurulacak şirketler bu Kanunun sözleşmelere ilişkin hükümleri
dışındaki maddelerine tabi değildir.
(5) Bu maddenin uygulamasına ilişkin
usul ve esaslar Kurulca belirlenir.
Şubeler
MADDE 8 – (1) Şirketin yurt içinde veya yurt dışında şube açması izne
tabidir. Şirket her ne ad altında olursa olsun şube dışında teşkilatlanmaya
gidemez ve acentelik veremez.
(2) Şubelerin nitelikleri ile izne
ilişkin usul ve esaslar Kurulca belirlenir.
Şirketin yapamayacağı iş ve
işlemler
MADDE 9 – (1) Şirket;
a) Ana faaliyet konuları dışında
faaliyette bulunamaz.
b) Müşterileri ile yapacağı
sözleşmeler çerçevesinde ve yaptığı işlemin bir parçası olarak müşterilerine
ilave finansman sağlamak amacıyla toplamı ödenmiş sermayesinin yüzde birini
geçmeyecek şekilde kullandırılan nakdi krediler hariç olmak üzere nakdi kredi
kullandıramaz. Bu oranı sıfıra kadar azaltmaya veya ödenmiş sermayenin yüzde
beşine kadar artırmaya ya da şirket bazında farklılaştırmaya Kurul
yetkilidir.
c) Ana faaliyet konusu işlemler ile
sınırlı olmak kaydıyla verilen garanti ve kefaletler ile sermayesinde yüzde on
ve daha fazla paya sahip veya kontrolünü elinde bulunduran kişiler ile
sermayesinin yüzde on ve daha fazlasına sahip olduğu veya kontrolünü elinde
bulundurduğu ortaklıklara, toplamı ödenmiş sermayesinin yüzde yirmisini
geçmeyecek şekilde verilen garanti ve kefaletler hariç olmak üzere garanti,
kefalet ve teminat mektubu veremez. Bu oranı yüzde beşe kadar azaltmaya veya
yüzde yirmi beşe kadar artırmaya ya da şirket bazında farklılaştırmaya Kurul
yetkilidir.
ç) 2499 sayılı Kanuna göre menkul
kıymet ihracı, uluslararası piyasalardan ödünç para alınması, genel esaslar
dâhilinde ortak ve ortaklıklarından, bankalardan, para piyasalarından ve
organize piyasalardan fon sağlanması dışında mevduat veya her ne ad altında
olursa olsun bir ivaz karşılığı para toplayamaz.
(2) Faktoring şirketi Kurulca
belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kambiyo senetlerine dayalı olsa bile,
bir mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilemeyen alacaklar ile
Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilemeyen mal veya
hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir alamaz veya tahsilini üstlenemez.
Aynı faturaya dayalı birden çok faktoring şirketine yapılan kısmi temliklerin
toplam tutarı fatura tutarını aşamaz.
(3) Bir kambiyo senedinin ciro yoluyla
faktoring şirketine devri hâlinde, kambiyo senedinden dolayı kendisine
başvurulan kişi, düzenleyen veya önceki hamillerden biriyle kendi arasında
doğrudan doğruya var olan ilişkilere dayanan def’ileri faktoring şirketine karşı
ileri süremez; meğerki, faktoring şirketi kambiyo senedini iktisap ederken bile
bile borçlunun zararına hareket etmiş olsun.
(4) Sigortacılık mevzuatına ilişkin
hükümler saklı kalmak kaydıyla, finansal kiralama şirketleri finansal kiralama
veya faaliyet kiralaması işlemlerine konu edilen mallara, bu işlemler kapsamında
alınan teminatlara ve söz konusu malı kiralayan kişilere; finansman şirketleri
ise alımı kredilendirilen mallara veya hizmetlere, kredilerin teminatlarına ve
kredilendirilen malı veya hizmeti satın alan gerçek veya tüzel kişilere, kredi
borcunun geri ödenmesi ve benzeri tüm kredi unsurlarını koruma altına alacak her
çeşit sigortayı kapsayacak şekilde iştigal konusuna giren işlere ilişkin sigorta
sözleşmelerinin yapılmasına aracılık dışında sigortacılık işlemleriyle iştigal
edemezler.
İKİNCİ BÖLÜM
Ana Sözleşmeye İlişkin
Hükümler
Ana sözleşme değişiklikleri
MADDE 10
– (1) Şirket ana sözleşmelerinde
yapılacak değişiklikler öncesinde Kuruma bilgi verilir. Kurum, ana sözleşme
değişiklikleri ile ilgili olarak on beş iş günü içinde olumsuz görüş
bildirmediği takdirde, bu değişiklikler şirketlerin genel kurul gündemine alınır
ve sonucundan Kuruma bilgi verilir.
(2) Şirket ana sözleşmeleri güncel
olarak şirket internet sayfasında yayınlanır. Ana sözleşmelerin
güncelleştirilmesi, değişikliklerin gerçekleştiği tarihten itibaren on iş günü
içinde yapılmak zorundadır.
(3) Şirketin adres değişikliklerini
değişiklik tarihinden itibaren on beş iş günü içinde Kuruma bildirmesi
zorunludur.
(4) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin
usul ve esaslar Kurulca belirlenir.
Pay edinim ve
devirleri
MADDE 11
– (1) Bir kişinin, şirket sermayesinin
yüzde onunu veya daha fazlasını temsil eden payları edinmesi veya şirket
kontrolünün el değiştirmesi sonucunu doğuran pay devirleri Kurulun iznine
tabidir.
(2) Yönetim kuruluna üye belirleme
imtiyazı veren payların tesisi, devri veya yeni imtiyazlı pay ihracı birinci
fıkradaki oransal sınıra bakılmaksızın Kurulun iznine tabidir.
(3) Şirket sermayesinde yüzde on ve
üzeri paya sahip olan tüzel kişilerin kontrolünün el değiştirmesi sonucunu
doğuran pay devirleri Kurulun iznine tabidir.
(4) İzne tabi pay devirlerinde pay devralacakların
kurucularda aranan nitelikleri taşımaları şarttır.
(5) İzne tabi olup, izin alınmadan
yapılan pay devirleri ile ortak sayısının beşin altına düşmesine yol açan pay
devirleri pay defterine kaydolunamaz. Bu hükme aykırı olarak pay defterine
yapılan kayıtlar hükümsüzdür.
(6) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve
esaslar Kurulca belirlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Birleşme, Devir, Bölünme ve
Tasfiye
Birleşme, devir, bölünme ve
tasfiye
MADDE 12
– (1) Şirketin birleşme, devir ve
bölünmesi Kuruldan izin alınmak kaydıyla genel hükümlere tabidir. İznin
verilmesine ilişkin usul ve esaslar Kurulca belirlenir.
(2) Kurulun uygun görüşü alınmak
kaydıyla şirketin faaliyetlerine son vermesi ve tasfiyesi hâlinde genel hükümler
uygulanır. Şirketin tasfiye süreci gerekli görülmesi hâlinde Kurumca
denetlenebilir.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Kurumsal Yönetim
BİRİNCİ BÖLÜM
Yöneticiler
Yönetim kurulu üyeleri, genel müdür ve
genel müdür yardımcıları
MADDE 13
– (1) Kurumsal yönetime ilişkin
yapılar, süreçler ve bunlara ilişkin ilkeler Birliğin de görüşü alınarak Kurul
tarafından belirlenir.
(2) Şirketin yönetim kurulu, genel
müdür dâhil üç kişiden az olamaz. Genel müdür, bulunmadığı hâllerde vekili,
yönetim kurulunun doğal üyesidir. Yönetim kurulu üyeleri ile genel müdür ve
genel müdür yardımcılarının, 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve
(ç) bentlerinde yer alan şartları taşımaları zorunludur. Bu Kanunda genel müdür
için aranan mesleki tecrübe şartı yönetim kurulu üyelerinin yarısından bir
fazlası için de aranır.
(3) Şirket genel müdürünün en az yedi
yıl, genel müdür yardımcısının ise en az beş yıl olmak üzere işletmecilik veya
finans alanında mesleki deneyime sahip olmaları ve ayrıca lisans düzeyinde
öğrenim görmüş olmaları şarttır.
(4) Başka unvanlarla istihdam
edilseler dahi, yetki ve görevleri itibarıyla genel müdür yardımcısına denk veya
daha üst konumlarda görev yapan diğer yöneticiler de bu Kanunun genel müdür
yardımcılarına ilişkin hükümlerine tabidir.
(5) Yönetim kurulu üyeleri, genel
müdür ve genel müdür yardımcılarının atanmaları ve seçilmelerine ilişkin usul ve
esaslar Kurulca belirlenir.
İKİNCİ BÖLÜM
Finansal Raporlama
İç sistem, muhasebe, raporlama ve bağımsız
denetim
MADDE 14
– (1) Şirket; maruz kaldığı risklerin
izlenmesi, kontrolünün sağlanması, faaliyetlerinin yapısı ve kapsamıyla uyumlu
ve değişen koşullara uygun bir şekilde yeterli ve etkin bir sistem kurmak ve
işletmekle yükümlüdür.
(2) Sistemin işleyişine ilişkin usul
ve esasları belirlemeye, sisteminin yeterli ve etkin olmadığı tespit edilen
şirketler hakkında her türlü tedbiri almaya Kurul yetkilidir.
(3) Şirket; Kamu Gözetimi, Muhasebe ve
Denetim Standartları Kurulu tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde
tüm işlemlerini gerçek mahiyetlerine uygun surette muhasebeleştirmek, finansal
raporlarını bilgi edinme ihtiyacını karşılayabilecek biçim ve içerikte,
anlaşılır, güvenilir ve karşılaştırılabilir, denetime, analize ve yorumlamaya
elverişli, zamanında ve doğru şekilde düzenlemek zorundadır.
(4) Şirket, şekil ve kapsamı Kurumca
belirlenen mali tablolar ve istatistiki bilgileri istenilen süre ve yöntemlerle
Kuruma göndermek zorundadır.
(5) Şirketin bağımsız denetimi
26/9/2011 tarihli ve 660 sayılı Kamu
Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun Teşkilat ve Görevleri
Hakkında Kanun Hükmünde Kararname çerçevesinde yapılır. Düzenlenen
bağımsız denetim raporları Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde
Kuruma gönderilir.
Koruyucu
düzenlemeler
MADDE 15 –
(1) Kurul, maruz kalınan risklerin
tespiti, tahlili, izlenmesi, ölçülmesi ve değerlendirilmesi amacıyla şirketlerin
faaliyetleri ile özkaynakları arasında sınırlamalar ve standart oranlar
belirlemek suretiyle gerekli düzenlemeleri yapmaya ve bunlar hakkında her türlü
tedbiri almaya yetkilidir. Şirket, yapılan düzenlemelere uymak, belirlenen
sınırlamaları ve standart oranları hesaplamak, tutturmak ve idame ettirmek ve
bunlara ilişkin olarak Kurum tarafından istenen tedbirleri belirlenen süreler
içinde almak ve uygulamakla yükümlüdür.
(2) Bu Kanun uyarınca belirlenecek
sınırlamalara ve standart oranlara ilişkin eşiklere erişilmesi veya aşımların
oluşması hâlinde, ilgili şirket durumu derhâl Kuruma bildirmek
zorundadır.
(3) Özkaynaklarda meydana gelebilecek
düşüşler nedeniyle özkaynağın belirli bir oranı ile ilişkilendirilen sınırlama
ve oranlarda aşımların oluşması ve şartların gerektirmesi hâlinde, bu aşımlar
Kurumca belirlenen süre içinde giderilir. Aşımların giderilmesi için belirlenen
süre içinde bu Kanunun idari para cezalarına ilişkin hükümleri
uygulanmaz.
Karşılıklar
MADDE 16
– (1) Şirket, işlemlerinden
kaynaklanan alacaklarından doğmuş veya doğması beklenen ancak, miktarı kesin
olarak belli olmayan zararlarını karşılamak amacıyla Kurulca belirlenen usul ve
esaslar çerçevesinde karşılık ayırmak zorundadır.
Denetim, gözetim ve bilgi
verme
MADDE 17
– (1) Şirketin bu Kanun kapsamındaki
gözetim ve denetimi Kurum tarafından yapılır.
(2) Kurum; şirket, şirket ortakları,
şirketin kontrol ettiği ortaklıklar ile bunların şubeleri ve ilgili diğer gerçek
ve tüzel kişilerden bu Kanun hükümleri ile ilgili görecekleri bütün bilgileri
gizli dahi olsa istemeye, bunların vergiyle ilgili kayıtları dâhil olmak üzere
tüm defter, kayıt ve belgelerini incelemeye yetkili olup, bilgi istenenler de
istenilen bilgileri vermekle, defter, kayıt ve belgeleri incelemeye hazır
bulundurmakla, tüm bilgi işlem sistemini denetim amaçlarına uygun olarak Kurumun
yerinde denetim yapan meslek personeline açmakla, verilerin güvenliğini
sağlamakla ve muhafaza etmek zorunda oldukları her türlü defter, belge ve
karneler ile vermek zorunda bulundukları bilgilere ilişkin mikrofiş, mikrofilm,
manyetik teyp, disket ve benzeri ortamlardaki kayıtlarını ve bu kayıtlara erişim
veya kayıtları okunabilir hale getirmek için gerekli tüm sistem ve şifrelerini
inceleme için ibraz etmek ve işletmekle yükümlüdür.
(3) Kamu kurum ve kuruluşları,
Devletin güvenliği ve temel dış yararlarına karşı ağır sonuçlar doğuracak hâller
ile meslek sırrı, aile hayatının gizliliği ve savunma hakkına ilişkin hükümler
saklı kalmak kaydıyla özel kanunlardaki yasaklayıcı ve sınırlayıcı hükümler
dikkate alınmaksızın gizli dahi olsa Kurum tarafından bu Kanun kapsamında
verilen görevler ile sınırlı olmak üzere istenecek her türlü bilgi ve belgeyi
uygun süre ve ortamda, sürekli veya münferit olarak vermek
zorundadır.
(4) Şirketin faaliyetlerinin yerinde
denetimi, Kurumun yerinde denetim yapmaya yetkili meslek personeli tarafından
yapılır. Şirket, şirket ortakları, şirketin kontrol ettiği ortaklıklar ve ilgili
diğer gerçek ve tüzel kişiler Kurumun yerinde denetim yapmaya yetkili meslek
personeli tarafından istenecek her türlü bilgi ve belgeyi vermek, defter ve
belgelerini ibraz etmek ve incelemeye hazır tutmak zorundadır.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Sözleşmelere İlişkin
Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Finansal Kiralama
Finansal kiralama sözleşmesi
MADDE 18 –
(1) Finansal kiralama sözleşmesi;
kiralayanın, kiracının talebi ve seçimi üzerine üçüncü bir kişiden veya bizzat
kiracıdan satın aldığı veya başka suretle temin ettiği veya daha önce
mülkiyetine geçirmiş bulunduğu bir malın zilyetliğini, her türlü faydayı
sağlamak üzere kira bedeli karşılığında, kiracıya bırakmasını öngören
sözleşmedir.
Sözleşmenin konusu
MADDE 19 –
(1) Sözleşmeye taşınır ve taşınmaz
mallar konu olabilir. Bilgisayar yazılımlarının çoğaltılmış nüshaları hariç
olmak üzere patent gibi fikrî ve sınai haklar bu sözleşmeye konu olamaz.
(2) Bütünleyici parça veya eklenti
niteliklerine bakılmaksızın asli niteliğini koruyan her mal tek başına finansal
kiralama sözleşmesinin konusu olabilir.
Finansal kiralama bedeli
MADDE 20 –
(1) Finansal kiralama bedeli ve ödeme
dönemleri taraflarca belirlenir. Sözleşmede açıkça belirtilmek kaydıyla sözleşme
konusu mal henüz imal edilmemiş veya kiracıya teslim edilmemiş olsa dahi,
sözleşme tarihinden başlamak üzere kira bedelleri tahsil edilebilir. Sözleşmede
aksi belirtilmediği takdirde, sözleşme konusu malın sözleşme tarihinden itibaren
iki yıl içinde kiracıya teslim edilmesi zorunludur.
Yurt dışından yapılacak finansal
kiralamalarMADDE 21 – (1) Yurt dışından yapılacak finansal kiralama sözleşmeleri Birlik tarafından tescil edilir.
(2) Yurt dışından yapılacak finansal
kiralamalara ilişkin usul ve esaslar Kurulun uygun görüşü alınmak suretiyle
Birlik tarafından belirlenir.
Sözleşmenin şekli ve tescili
MADDE 22
– (1) Sözleşme, yazılı şekilde
yapılır. Taşınmaz mallara ilişkin sözleşmeler taşınmazın bulunduğu tapu
kütüğünün şerhler hanesine, kendilerine mahsus özel sicili bulunan taşınır
mallara dair sözleşmeler bu malların kayıtlı oldukları sicile tescil ve şerh
olunur ve kiralayan tarafından ayrıca Birliğe bildirilir.
(2) Özel bir sicile kayıtlı olmayan
taşınır mallara ilişkin sözleşmeler Birlik tarafından tutulacak özel sicile
tescil edilir.
(3) Birlik tarafından tutulacak özel
sicil herkese açıktır. Hiç kimse sicildeki bir kaydı bilmediğini ileri
süremez.
(4) Sözleşmelerin Birlik tarafından
tutulacak özel sicile tesciline ilişkin usul ve esaslar Kurulun uygun görüşü
alınmak suretiyle Birlik tarafından belirlenir.
(5) Tescil veya şerhten sonra, üçüncü
kişilerin finansal kiralama konusu mal üzerindeki ayni hak iktisapları
kiralayana karşı ileri sürülemez.
(6) 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret
Kanununun 940 ıncı maddesi uygulamasında kiracı, geminin maliki gibi
değerlendirilir.
(7) 14/10/1983 tarihli ve 2920
sayılı Türk Sivil Havacılık Kanununun 49 uncu maddesi uygulamasında
kiracı, hava aracının maliki gibi değerlendirilir.
Finansal kiralama konusu malın satın
alınması
MADDE 23 –
(1) Finansal kiralama konusu malın
mülkiyeti kiralayana aittir. Ancak taraflar sözleşmede, sözleşme süresi sonunda
kiracının, malın mülkiyetini satın alma hakkını haiz olacağını
kararlaştırabilir.
(2) Finansal kiralama konusu tescile
tabi taşınır mala ilişkin kiracı adına satın alma hakkının doğumundan itibaren
otuz günlük süre içinde bu hakkın kiracı tarafından kullanılmaması ve bu Kanunun
32 nci maddesi uyarınca malın kiralayana iade edilmemesi durumunda, taraflar
arasında yapılan sözleşmede bu hususta karara varılmış olması ve kiracıya konu
hakkında tebligat yapılmış veya adresinde bulunmadığından tebligatın yapılamamış
olması kaydıyla kiralayan tek taraflı olarak kiralananı kiracıya devir ile
ilgili her türlü işlemi yapabilir. Bu kapsamda mülkiyeti devir işlemi ile ilgili
kiralayan tarafından yapılan tek taraflı talepler ilgili sicil tarafından yerine
getirilir.
Tarafların hak ve borçları
MADDE 24
– (1) Kiracı, sözleşme süresince
finansal kiralama konusu malın zilyedi olup, sözleşmenin amacına uygun olarak
her türlü faydayı elde etme hakkına sahiptir.
(2) Kiracı, finansal kiralama konusu
malı sözleşmede öngörülen şart ve hükümlere göre itinayla kullanmak zorundadır.
(3) Sözleşmede aksine hüküm yok ise
kiracı, malın her türlü bakımından ve korunmasından sorumlu olup, bakım ve
onarım masrafları kiracıya aittir.
(4) Kiralama konusu malın sigorta
ettirilmesi zorunludur. Malın kimin tarafından sigorta ettirileceği sözleşmede
gösterilir. Sigorta primleri kiracı tarafından ödenir.
(5) Malın sözleşme süresi içinde hasar
ve ziyaı sorumluluğu kiracıya aittir. Bu sorumluluk ödenen sigorta miktarının
karşılanmayan kısmı ile sınırlıdır ve aşan kısım kiracı tarafından karşılanmak
zorundadır.
(6) Kiracının seçimi ve talebi üzerine
üçüncü kişiden sağlanan malın ayıplı olmasından kiralayan sorumlu tutulamaz.
Aynı hüküm, malın bizzat kiracıdan sağlanması hâlinde de uygulanır.
Malın kiracıya teslim
edilmemesi
MADDE 25 –
(1) Finansal kiralama konusu malın,
kiralayanın malın imalatçısı veya satıcısı ile zamanında sözleşme yapmaması veya
gerekli ödemeyi zamanında yerine getirmemesi veya kiralayanın kusur ve
ihmalinden kaynaklanan diğer sebepler ile kiracıya teslim edilmemesi hâlinde
11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk
Borçlar Kanununun 123, 125 ve 126 ncı madde hükümleri uygulanır.
Zilyedliğin ve kiracılık
sıfatının devri
MADDE 26
– (1) Kiracı, kiracılık sıfatını veya
sözleşmeden doğan hak veya yükümlülüklerini, kiralayandan yazılı izin almak
kaydıyla devredebilir. Bu devir nedeniyle finansal kiralama sözleşmesinde
yapılan kiracı değişikliği, ilgisine göre 21 inci veya 22 nci madde çerçevesinde
tescil edilir veya şerh olunur.
(2) Konut finansmanı kapsamında
yapılan finansal kiralama işlemlerinde kiracı, kiralayana bilgi vermek, diğer
finansal kiralama işlemlerinde ise sözleşmede hüküm bulunmak kaydıyla finansal
kiralama konusu malın zilyetliğini bir başkasına devredebilir.
Mülkiyetin devri
MADDE 27
– (1) Sözleşmede aksi öngörülmemişse
kiralayan, malın mülkiyetini bir üçüncü kişiye devredemez. Sözleşmede bu
yetkinin tanınması hâlinde, devir, ancak başka bir kiralayana yapılabilir.
Devralan, sözleşme hükümlerine uymak zorundadır. Devrin kiracıya karşı geçerli
olması onun haberdar edilmesine bağlıdır.
Kiracının iflası veya icra
takibine uğraması
MADDE 28
– (1) Kiracının iflası hâlinde, iflas
memuru, 2004 sayılı Kanunun 221 inci maddesinin birinci fıkrası
hükmüne göre büro teşkilinden önce, finansal kiralama konusu malların tefrikine
karar verir. İflas memurunun bu kararına karşı yedi gün içinde itiraz
edilebilir.
(2) Kiracı aleyhine icra yoluyla takip
yapılması hâlinde, icra memuru, finansal kiralama konusu malların takibin
dışında tutulmasına karar verir. İcra memurunun kararına karşı yedi gün içinde
itiraz edilebilir.
(3) Bu itirazlar, icra mahkemesince en
geç bir ay içinde karara bağlanır.
Kiralayanın iflası veya icra
takibine uğraması
MADDE 29
– (1) Kiralayanın iflası hâlinde
sözleşme, kararlaştırılan sürenin sonuna kadar iflas masasına karşı
geçerliliğini sürdürür.
(2) Kiralayan aleyhine icra yoluyla
takip yapılması hâlinde finansal kiralama konusu mallar sözleşme süresi içinde
haczedilemez.
Sözleşmenin sona ermesi
MADDE 30
– (1) Sözleşmede aksi
kararlaştırılmadıkça, sözleşme süresinin dolması, kiracının iflası, ölümü veya
fiil ehliyetini kaybetmesi hâllerinde kendiliğinden sona erer.
(2) Kiracının tasfiye sürecine girmesi
veya tasfiyeye girmeksizin finansal kiralama konusu malın tahsis edildiği
işletmesini tasfiye etmesi hâlinde kiracının talebi üzerine sözleşmede aksine
hüküm yoksa sözleşme, süresinden önce feshedilebilir.
(3) Sözleşmenin taraflarından her biri
sürenin bitiminden en az üç ay önce bildirmek kaydıyla, mevcut veya yeni şartlar
ile sözleşmenin uzatılmasını talep edebilir. Sözleşmenin uzatılması tarafların
anlaşmasına bağlıdır.
Sözleşmenin ihlali
MADDE 31
– (1) Kiralayan, finansal kiralama
bedelini ödemede temerrüde düşen kiracıya verdiği otuz günlük süre içinde de bu
bedelin ödenmemesi hâlinde, sözleşmeyi feshedebilir. Ancak, sözleşmede, süre
sonunda mülkiyetin kiracıya geçeceği kararlaştırılmış ise, bu süre altmış günden
az olamaz. Bir yıl içinde sözleşmede yer alan kira bedellerinden üçünü veya üst
üste ikisini zamanında ödememesi nedeniyle ihtara muhatap olan kiracılarla
yapılan sözleşmeler kiralayan tarafından feshedilebilir.
(2) Taraflardan birinin sözleşmeye
aykırı harekette bulunduğu hâllerde, bu aykırılık nedeniyle diğer tarafın
sözleşmeyi devam ettirmesinin beklenemeyeceği durumlarda sözleşme
feshedilebilir.
(3) Kiracı ve kiralayan arasında
finansal kiralama sözleşmesi ile ilgili ihtilaflarda, mahkemece finansal
kiralama konusu malın ihtiyati tedbir kararı alınarak kiralayana veya üçüncü bir
kişiye bırakılması durumunda kiralayan, mahkemeye malın rayiç değeri kadar
teminat yatırmak suretiyle mal üzerinde tasarruf edebilir. Şu kadar ki;
sözleşmenin feshinin haksız olduğuna karar verilmesi hâlinde kiralayan,
kiracının zararını tazminle yükümlüdür.
Sözleşmenin sona ermesinin
sonuçları
MADDE 32 –
(1) Sözleşme sona erdiğinde,
sözleşmeden doğan satın alma hakkını kullanmayan veya bu hakkı bulunmayan kiracı
finansal kiralama konusu malı derhâl geri vermekle mükelleftir.
Sözleşmenin feshinin sonuçları
MADDE 33
– (1) Sözleşmenin kiralayan tarafından
feshi ile 30 uncu maddenin ikinci fıkrası uyarınca kiracı tarafından feshi
hâllerinde, kiracı malı iade ile yükümlüdür. İade edilen malın üçüncü kişilere
satılması hâlinde sözleşmede aksi bir değer kararlaştırılmadıkça satış
bedelinin, vadesi gelmemiş finansal kiralama bedelleri ile varsa kiralayanın
bunu aşan zararı toplamından düşük olması durumunda aradaki fark kiracı
tarafından kiralayana ödenir. Sözleşmede aksi bir değer kararlaştırılmadıkça
iade edilen malın satış bedelinin, vadesi gelmemiş finansal kiralama bedelleri
ile varsa kiralayanın bunu aşan zararı toplamından yüksek olması durumunda
aradaki fark kiralayan tarafından kiracıya ödenir. İade alınan malın üçüncü
kişilere finansal kiralama yöntemiyle kiralanması hâlinde de aynı esaslar
uygulanır.
(2) Sözleşme kiracı tarafından
feshedilirse kiracı malı geri vermekle beraber uğradığı zararın tazminini,
kiralayandan talep edebilir.
(3) Sözleşmeden kaynaklanan borçlara
karşılık teminat olarak alınan ipoteklerin paraya çevrilmesinde 2004 sayılı
Kanunun 150/ı maddesi hükümleri uygulanır.
(4) Kiracının bu Kanunda belirtilen
süreler içinde borcunu ödememesinden dolayı kiralayan tarafından noter
aracılığıyla kiracıya gönderilen fesih ihtarnameleri hakkında 2004 sayılı
Kanunun 68/b maddesi hükümleri uygulanır.
Uygulanmayacak hükümler
MADDE 34
– (1) Sözleşme hakkında 22/11/2001
tarihli ve 4721 sayılı Türk
Medeni Kanununun 764, 765, 766 ncı maddeleri ve 6098 sayılı Türk Borçlar
Kanununun İkinci Kısım Birinci Bölüm Dördüncü Ayırımında yer alan “Kısmi Ödemeli
Satışlar”a ilişkin hükümleri ile İkinci Kısım Dördüncü Bölüm İkinci Ayırımında
yer alan “Konut ve Çatılı İşyeri Kiraları”na ilişkin hükümleri uygulanmaz.
Teşvik
MADDE 35
– (1) Yatırımların tamamının veya bir
bölümünün finansal kiralama yoluyla gerçekleştirilmesi hâlinde kiralayan,
finansal kiralamaya konu olan iktisadi kıymetlerle ilgili olarak bunların satın
alınması hâlinde uygulanan teşviklerden yararlanır. Finansal kiralama şirketinin
teşvik belgesi ile ilgili sorumluluğu, kendisine devri gerçekleşen kısmı ile
sınırlıdır.
Gümrüğe dair hükümler
MADDE 36
– (1) Yabancı şirket ile kiracı
arasında akdedilen sözleşmeye göre getirilen mallara gümrük vergileri ve ek mali
yükümlülükler bakımından aşağıdaki hükümler uygulanır:
a) Satın alma hakkı bulunmayan bir
sözleşmeye dayanarak veya bu hak bulunsa dahi teşvik belgesinde gümrük
muafiyetinden yararlanması öngörülmemiş malların Türkiye’ye girişinde, gümrük
mevzuatının süre kısıtlaması hariç, sözleşme süresine bağlı olarak 27/10/1999
tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanununun geçici ithalat rejimine
dair hükümleri uygulanır. Sözleşme süresi sonunda kesin ithalatın yapılmaması ve
finansal kiralama konusu malların kiralayana iade edilmek üzere yurt dışına
çıkarılmak istenmesi hâlinde daha önce alınan teminat 4458 sayılı Kanun
hükümlerine göre çözülür.
b) Sözleşme süresi sonunda finansal
kiralama konusu malların kesin ithalatının yapılması hâlinde gümrük
yükümlülüğünün başladığı tarihteki cari kur ve 4458 sayılı Kanunun eşyanın
gümrük kıymetine ilişkin hükümlerine göre belirlenecek kıymet üzerinden
hesaplanacak gümrük vergileri ve ek mali yükümlülükler tahakkuk ve tahsil
olunur.
İstisnalar ve vergi nispetinin
tespiti
MADDE 37
– (1) Finansal kiralama sözleşmeleri
ve bu sözleşmelerin devrine ve tadiline ilişkin kâğıtlar ile bunların teminatı
amacıyla düzenlenen kâğıtlar damga vergisinden, bu kâğıtlarla ilgili yapılacak
işlemler harçtan müstesnadır.
(2) Satıp geri kiralama yöntemi ile
yapılan kiralama sözleşmeleri kapsamında kiralanan taşınmazların sözleşme süresi
sonunda kiracı adına tapuya tescili tapu harcından müstesnadır.
İKİNCİ BÖLÜM
Faktoring ve Finansman
Faktoring sözleşmesi
MADDE 38
– (1) Faktoring sözleşmesi; mal veya
hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilen alacaklar ile Kurulca
belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilebilen mal veya hizmet
satışına bağlı doğacak alacakları devir almak suretiyle, faktoring şirketinin
müşterisine sağladığı tahsilat, borçlu ve müşteri hesaplarının tutulmasının yanı
sıra finansman veya faktoring garantisi fonksiyonlarından herhangi birini ya da
tümünü içeren sözleşmedir.
(2) Faktoring sözleşmesinin yazılı şekilde
düzenlenmesi zorunludur.Finansman sözleşmesi
MADDE 39
– (1) Finansman sözleşmesi, her türlü
mal veya hizmet alımının, malı veya hizmeti satın alan gerçek veya tüzel kişinin
nam ve hesabına mal veya hizmetin teslim veya temini ile birlikte doğrudan
satıcıya ödeme yapılması suretiyle kredilendirilmesini öngören sözleşmedir.
Kredi geri ödemeleri, adına kredi açılanlar tarafından finansman şirketlerine
yapılır.
(2) Finansman şirketlerinin,
kredilendirecekleri mal veya hizmetleri temin eden satıcılarla önceden yazılı
şekilde genel bir sözleşme yapmaları zorunludur.
(3) Finansman sözleşmesinin yazılı şekilde
düzenlenmesi zorunludur.
BEŞİNCİ KISIM
Birlik
BİRİNCİ BÖLÜM
Birlik
Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman
Şirketleri Birliği
MADDE 40
– (1) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren altı ay içinde tüzel kişiliği haiz ve kamu kurumu niteliğinde
meslek kuruluşu olan Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri
Birliği kurulur.
(2) Şirketler faaliyet izni aldıkları tarihten
itibaren bir ay içinde Birliğe üye olmak zorundadır. Birliğin görev ve yetkileri
MADDE 41 – (1) Birlik;
a) Mesleğin gelişmesini temin etmek,
üyelerin birlik ve dayanışmasını artırmak, eğitim, tanıtım ve araştırma
faaliyetlerinde bulunmakla,
b) Meslek ilkelerini belirlemek
suretiyle üyelerin birlik ve mesleğin gerektirdiği disiplin içinde ekonominin
ihtiyaçlarına uygun olarak çalışmalarını sağlamakla,
c) Üyelerinin uyacakları meslek ilkeleri ve
standartlarını belirlemekle, ç) İlgili mevzuat uyarınca alınan kararlar ile Kurumca alınması istenilen tedbirleri üyelerine duyurmakla,
d) Üyeleri arasında haksız rekabeti önlemek amacıyla gerekli her türlü tedbiri almak ve uygulamakla,
e) Üyelerin ilan ve reklamlarında
uyacakları esas ve şartları tür, şekil, nitelik ve miktarı itibarıyla tespit
etmekle,
f) Üyelerinin ortak menfaatlerini
ilgilendiren konularda yönetim kurulu kararına istinaden dava
açmakla,
g) Üyeleri arasında ortak projelere ilişkin iş
birliğini temin etmekle,ğ) Bu Kanunda sayılan diğer görevleri yerine getirmekle,
görevli ve yetkilidir.
Organlar ve statü
MADDE 42
– (1) Birlik organ seçimleri bu
Kanunda öngörülen esaslar çerçevesinde gizli oyla ve yargı gözetimi altında
gerçekleştirilir. Seçim yapılacak genel kurul toplantısından en az on beş gün
önce seçimlere katılacak üyeleri ve temsilcilerini belirleyen liste, toplantının
gündemini, yerini, gününü, saatini ve çoğunluk olmadığı takdirde yapılacak
ikinci toplantıya ilişkin hususları belirten bir yazı ile birlikte üç nüsha
olarak Yüksek Seçim Kurulunca belirlenecek seçim kurulu başkanı hâkime tevdi
edilir. Hâkim gerekli incelemeyi yaparak listeyi ve diğer hususları onaylar; bir
sandık kurulu başkanı ve iki sandık kurulu üyesi ile bunlar için birer yedek üye
atar. Oy verme işlemi gizli oy, açık sayım ilkelerine göre yapılır. Seçim
süresinin sonunda seçim sonuçları tutanakla tespit edilip seçim sandık kurulu
başkanı ve üyeleri tarafından imzalanır. Tutanağın düzenlenmesinden itibaren iki
gün içinde seçimlere yapılacak her türlü itiraz hâkim tarafından aynı gün
incelenir ve kesin olarak karara bağlanır.
(2) Birliğin statüsünde yapılacak
değişiklikler Birliğin görüşünü alarak Kurumun yapacağı öneri üzerine Bakanlar
Kurulu kararıyla yürürlüğe konulur. Üyeler, Birliğin statüsüne ve Birlik
tarafından alınacak karar ve tedbirlere uymak zorundadır. Birlik giderleri,
statü gereğince tespit olunan oy sayısına göre üyelere dağıtılır. Üyeler,
kendilerine düşen masraf paylarını statüde belirtilen süre içinde yatırmak
zorundadır. Masraf iştirak payları belirlenen süre içinde ödenmediği takdirde
Birlik tarafından icra yoluyla tahsil olunur. Masraf iştirak paylarının
ödenmesine dair kararlar 2004 sayılı Kanunun 68 inci maddesinde yazılı resmî
belge niteliğindedir.
(3) Birliğin aldığı genel ya da özel
nitelikteki karar ve tedbirlere zamanında ve tam olarak uymayan üyelerine Birlik
yönetim kurulunca bin Türk Lirasından on bin Türk Lirasına kadar idari para
cezası verilir.
Merkezî fatura kaydı
MADDE 43
– (1) Faktoring şirketleri ile
bankalar, fatura bilgileri de dâhil olmak üzere devir aldıkları alacaklarla
ilgili bilgileri Risk Merkezi nezdinde veya Birliğin uygun göreceği bir şekilde
toplulaştırırlar. Bilgilerin paylaşımına ilişkin usul ve esaslar Birlik
tarafından belirlenir.
ALTINCI KISIM
Cezai Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
İdari Para Cezaları
İdari para cezalarıMADDE 44 – (1) Kurul kararıyla ve gerekçesi belirtilmek suretiyle şirketlere bu Kanunun;
a) 8 inci maddesine aykırılık hâlinde üç bin Türk Lirasından on bin Türk Lirasına kadar,
b) 9 uncu maddesinin birinci
fıkrasının (b) veya (c) bendine aykırılık hâlinde, on bin Türk Lirasından az
olmamak üzere aykırılık oluşturan tutarın on katına kadar,
c) 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasına
aykırı işlem yapılması hâlinde on bin Türk Lirasından az olmamak üzere aykırılık
oluşturan işlem tutarının beş katına kadar,
ç) 11 inci maddesinin ikinci veya
beşinci fıkrasına aykırılık hâlinde bin Türk Lirasından üç bin Türk Lirasına
kadar,
d) 13 üncü maddesine aykırı şekilde
atama yapılması hâlinde iki bin Türk Lirasından sekiz bin Türk Lirasına kadar ve
cezanın tebliğ tarihinden itibaren on iş günü içinde aykırılığın giderilmemesi
hâlinde, bu sürenin bitiminden itibaren geçen her gün için verilmiş olan cezanın
yüzde onu tutarında,
e) 14 üncü maddesinin birinci
fıkrasına aykırılık hâlinde, iki bin Türk Lirasından beş bin Türk Lirasına
kadar,
f) 14 üncü maddesinin üçüncü fıkrasına
aykırı olarak şirketin mali büyüklüklerini önemli ölçüde etkileyen veya önemli
ölçüde etkilememekle birlikte süreklilik arz eden uygulamalar yapılması hâlinde
iki bin Türk Lirasından beş bin Türk Lirasına kadar,
g) 14 üncü maddesinin dördüncü veya
beşinci fıkrasına aykırılık hâlinde, iki bin Türk Lirasından beş bin Türk
Lirasına kadar,
ğ) 15 inci maddesine istinaden
çıkarılan düzenlemelerde yer alan sınırlamalara aykırılık hâlinde, on bin Türk
Lirasından az olmamak üzere, aykırılık oluşturan tutarın yüzde birine
kadar,
h) 15 inci maddesinin ikinci
fıkrasında öngörülen bildirimin yapılmaması hâlinde, bin Türk Lirasından üç bin
Türk Lirasına kadar,
ı) 16 ncı maddesine göre ayrılması
gereken karşılıkların tesis edilmemesi hâlinde, bin Türk Lirasından az olmamak
üzere, ayrılması gereken karşılık tutarının binde ikisine kadar; üç aydan az
olmamak üzere Kurumca verilecek süre içinde aykırılığın giderilmemesi hâlinde
ise, tesis edilmeyen karşılık tutarının yüzde üçü oranında,
i) 17 nci maddesinin ikinci veya
dördüncü fıkrasına aykırılık hâlinde, iki bin Türk Lirasından beş bin Türk
Lirasına kadar,
j) 19 uncu maddesinin birinci
fıkrasına, 22 nci maddesinin birinci veya ikinci fıkrasına, 38 inci maddesinin
ikinci fıkrasına ve 39 uncu maddesinin ikinci veya üçüncü fıkrasına aykırılık
hâlinde, bin Türk Lirasından beş bin Türk Lirasına kadar,
idari para cezası uygulanır. (2) Kurul kararıyla ve gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili gerçek ve tüzel kişilere, bu Kanunun;
a) 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrasına aykırılık hâlinde beş bin Türk Lirasından on beş bin Türk Lirasına kadar,
b) 11 inci maddesinin birinci, ikinci
veya üçüncü fıkrasına aykırılık hâlinde bin Türk Lirasından üç bin Türk Lirasına
kadar,
c) 17 nci maddesinin ikinci veya
dördüncü fıkrasına aykırılık hâlinde iki bin Türk Lirasından beş bin Türk
Lirasına kadar,
idari para cezası uygulanır.
(3) Kurul kararıyla ve gerekçesi
belirtilmek suretiyle ilgili gerçek ve tüzel kişilere, ilgili maddelerine göre
Kurul ve Kurum tarafından bu Kanuna dayanılarak alınan kararlara, çıkarılan
yönetmelik ve tebliğlere ve yapılan diğer düzenlemeler ile Kurum tarafından
verilen talimatlara uyulmaması hâlinde, beş bin Türk Lirasından on bin Türk
Lirasına kadar idari para cezası uygulanır.
Savunma hakkı ve kapatma
kararı
MADDE 45
– (1) İdari para cezalarının uygulanıp
uygulanmayacağına ilgilinin savunması alındıktan sonra karar verilir. Savunma
istendiğine ilişkin yazının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde savunma
verilmemesi hâlinde savunma hakkından feragat edildiği kabul edilir.
(2) Bu Kanunun 8 inci maddesi
hükümlerine aykırı olarak yurt içinde açılan şubeler hakkında, 44 üncü maddenin
birinci fıkrasının (a) bendi hükümleri uygulanmakla birlikte, bunlar Kurumun
talebi üzerine valiliklerce geçici veya sürekli kapatılır.
İKİNCİ BÖLÜM
Suçlar
İzinsiz faaliyette
bulunmak
MADDE 46
– (1) Bu Kanuna göre alınması gereken
izinleri almaksızın finansal kiralama, faktoring ve finansman faaliyetlerinde
bulunan kişiler, iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para
cezası ile cezalandırılır. Bu suçun yararına olarak işlendiği tüzel kişi
hakkında tüzel kişilere özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur. Ayrıca, bu suçun
bir iş yeri bünyesinde işlenmesi hâlinde bu iş yerlerinin bir aydan bir yıla
kadar, tekerrür hâlinde ise sürekli olarak kapatılmasına karar verilebilir.
(2) Bu Kanuna göre alınması gereken
izinleri almaksızın ticaret unvanlarında, her türlü belge, ilan ve reklamlarında
veya kamuoyuna yaptıkları açıklamalarda şirket gibi faaliyet gösterdikleri
izlenimini uyandıracak söz ve deyimleri kullanan kişiler, üç aydan bir yıla
kadar hapis ve bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Ayrıca, bu iş
yerlerinin bir aydan bir yıla kadar, tekerrür hâlinde ise sürekli olarak
kapatılmasına karar verilebilir.
(3) Birinci ve ikinci fıkralara
aykırılık hâlinde Cumhuriyet başsavcılığının talebi üzerine, sulh ceza
hâkimince, dava açılması hâlinde davaya bakan mahkemece iş yerlerinin
faaliyetleri ve reklamları geçici olarak durdurulur, ilanları toplatılır. Bu
tedbirler, hâkim kararıyla kaldırılıncaya kadar devam eder. Bu kararlara karşı
itiraz yolu açıktır.
Yetkili merciler ile denetim
görevlilerince istenen bilgi ve belgeleri vermemek ve görevlerini yapmalarını
engellemek
MADDE 47 –
(1) Bu Kanunla yetkilendirilen
mercilerin ve denetim görevlilerinin istedikleri bilgi ve belgeleri vermeyen
kişiler bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş yüz günden bin beş yüz güne kadar
adli para cezası ile cezalandırılır.
(2) Bu Kanunla yetkilendirilen denetim
görevlilerinin görevlerini yapmalarına engel olan kişiler iki yıldan beş yıla
kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Gerçeğe aykırı beyanda
bulunmak
MADDE 48
– (1) Şirketin bu Kanunda gösterilen
merciler ile denetim görevlilerine ve mahkemelere verdiği veya yayımladığı
belgelerdeki gerçeğe aykırı beyanlardan dolayı, bunları ve bunların
düzenlenmesine esas teşkil eden her türlü belgeleri imza edenler, bir yıldan üç
yıla kadar hapis ve bin beş yüz günden az olmamak üzere adli para cezası ile
cezalandırılır.
Kurumun bildirim yükümlülüğü
MADDE 49
– (1) Bu Kanunda belirtilen suçlara
ilişkin Kurum tarafından herhangi bir suç unsurunun tespit edilmesi hâlinde
Cumhuriyet başsavcılığına bildirimde bulunulur.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Faaliyet İzninin İptali
Faaliyet izninin iptali
MADDE 50 – (1) Bir şirketin faaliyet izni;
a) Faaliyet izninin alınmasını müteakip bir yıl içinde faaliyete geçilmemesi,
b) Faaliyet izninin alındığı tarihten
itibaren bir ay içinde Birliğe üye olunmaması ve bu yükümlülüğün Kurum
tarafından yapılan uyarıdan itibaren bir hafta içinde yerine
getirilmemesi,
c) Adres değişikliğinin süresi içinde
Kuruma bildirilmemesi ve yapılan yasal tebligata rağmen adresinde bulunulmaması,
ç) Faaliyetlere kesintisiz bir yıl süre ile ara
verilmesi,d) 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (a) veya (ç) bentlerinde yasaklanan faaliyetlerde bulunulması,
e) Faaliyete son verilmesi,
hâllerinden herhangi birinin
gerçekleşmesi durumunda, Kurulun en az beş üyesinin aynı yöndeki oyuyla alınan
kararla iptal edilir.
(2) Faaliyet izninin iptaline ilişkin
karar ilgili şirkete bildirilir ve Resmî Gazete’de yayımlanır. İptal kararının
Resmî Gazete’de yayımlanması ilgililere yapılacak tebligat hükmündedir.
(3) Faaliyet izni iptal edilen
şirketin, faaliyetlerini derhâl durdurması ve iptal tarihinden itibaren üç ay
içinde genel kurulunu toplayarak, şirket konusu ve unvanını değiştirmek veya
tasfiye işlemlerini başlatmak üzere karar alması zorunludur.
YEDİNCİ KISIM
Son Hükümler
Değiştirilen hükümler
MADDE 51
– (1) 2/7/1964 tarihli ve 492
sayılı Harçlar Kanununun Tapu ve Kadastro işlemlerinden alınacak harçlar
başlıklı (4) sayılı tarifesinin “I-Tapu işlemleri” bölümünün yirminci fıkrasına
aşağıdaki bent eklenmiştir.
“g) Satıp geri kiralama yöntemi ile
gerçekleştirilen kiralama sözleşmeleri kapsamında kiracı tarafından sözleşme
süresi sonunda geri alınmak kaydıyla kiralanan taşınmazların kiralayana satışı
sırasında devredenden (Taşınmazın herhangi bir şekilde kiracı tarafından geri
alınmamasının tespiti durumunda ilgililerden (a) bendindeki oran ile bu bentteki
oran arasındaki farka tekabül eden harç tutarı 213 sayılı Kanun hükümlerine göre
gecikme faizi ile birlikte alınır.) Binde 3,96”
(2) Bakanlar Kurulu, Türkiye’de kurulu
finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri ve şubelerin ödünç para
verme işlemlerinde uygulayacakları azami faiz oranlarını ve diğer menfaatlerinin
nitelikleri ile azami miktar ya da oranlarını tespit etmeye, bunları kısmen veya
tamamen serbest bırakmaya yetkilidir. Bakanlar Kurulu, bu yetkilerini Türkiye
Cumhuriyet Merkez Bankasına devredebilir.
Yürürlükten kaldırılan
hükümler
MADDE 52
– (1) 10/6/1985 tarihli ve 3226
sayılı Finansal Kiralama Kanunu ile 30/9/1983 tarihli ve 90
sayılı Ödünç Para Verme İşleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ek ve
değişiklikleri ile birlikte yürürlükten kaldırılmıştır.
(2) Diğer kanunlarda, 3226 sayılı
Kanun ile 90 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye yapılan atıflar, bu Kanunun
ilgili maddelerine yapılmış sayılır.
Mevcut düzenlemelerin
uygulanması
GEÇİCİ MADDE 1
– (1) Bu Kanuna göre çıkarılacak
düzenlemeler yürürlüğe girinceye kadar, kaldırılan hükümlere dayanılarak
çıkarılan düzenlemelerin, bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına
devam olunur.
(2) Bu Kanunda öngörülen düzenlemeler bir yıl
içinde yürürlüğe konulur.İntibak süresi
GEÇİCİ MADDE 2
– (1) Bu Kanunun yayımı tarihinden
itibaren şirketler durumlarını, 5 inci maddenin birinci fıkrasının (e) bendine
üç yıl içinde, 8 inci maddenin birinci ve 13 üncü maddenin ikinci fıkralarına
altı ay içinde intibak ettirmek zorundadır. Mücbir sebeplerin bulunması ve
Kurulca uygun görülmesi hâlinde bu süreler bir yılı geçmemek üzere uzatılabilir.
(2) 30/4/2012 tarihinden önce Kuruma
kuruluş veya faaliyet izni için başvuranlar hakkında birinci fıkra hükümleri
uygulanır.
Birlik ile ilgili yükümlülükler
GEÇİCİ MADDE 3
– (1) Birlik organlarının, Birlik
organlarında şirketlerin temsilinin, Birliğin çalışma esaslarının ve
faaliyetlerinin kapsamının yer aldığı, Finansal Kiralama Derneği, Faktoring
Derneği ve Tüketici Finansmanı Şirketleri Derneği tarafından Kurulun uygun
görüşü alınarak hazırlanacak statü, Kurumun yapacağı öneri üzerine Bakanlar
Kurulu kararıyla yürürlüğe konulur.
(2) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önce faaliyette bulunan şirketler Birliğin faaliyete geçtiği tarihi
izleyen bir ay içinde Birliğe üye olmak zorundadır.
(3) Bu Kanun hükümleri uyarınca Birlik
tarafından tutulan özel sicile tescil edilecek sözleşmelerin tescilinde 22 nci
madde uyarınca tescile ilişkin usul ve esaslar belirlenene kadar bu Kanunla
yürürlükten kaldırılan 3226 sayılı Kanunun tescile ilişkin hükümlerinin
uygulanmasına devam olunur.
(4) Birlik kuruluncaya kadar 21 inci
madde uyarınca yapılacak finansal kiralama sözleşmelerinin tescilinde bu Kanunla
yürürlükten kaldırılan 3226 sayılı Kanunun ilgili hükmünün uygulanmasına devam
olunur.
(5) Bu Kanunun 43 üncü maddesinin
birinci fıkrasında öngörülen işlemler, Birliğin kuruluş tarihini izleyen bir yıl
içinde yerine getirilir.
Düzenlenmiş olan finansal kiralama
sözleşmeleri
GEÇİCİ MADDE 4
– (1) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önce düzenlenen finansal kiralama sözleşmeleri için bu Kanunla
yürürlükten kaldırılan 3226 sayılı Kanunun süreye ilişkin hükümlerinin
uygulanmasına devam olunur.
İkrazatçılarla ilgili hükümler
GEÇİCİ MADDE 5
– (1) 90 sayılı Kanun Hükmünde
Kararnameden aldıkları yetkiye istinaden ikrazatçılık faaliyetinde bulunanlar bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde bu Kanunda sayılı
faaliyetlerden birini yürütmek amacıyla Kuruma başvuruda bulunabilirler. Bu süre
içinde mevcut sözleşmelerinden kaynaklanan alacaklarının tahsiline yönelik
işlemler dışında yeni bir ikrazatçılık faaliyetinde bulunamazlar. Kuruma
başvuruda bulunan ikrazatçılar Kuruldan gerekli izinleri almak suretiyle
faaliyetlerine faktoring, finansal kiralama veya finansman şirketi olarak devam
edebilirler. Kurulacak bu şirketler bu Kanunun 5 inci maddesinin birinci
fıkrasının (e) bendinde yer alan sermaye yükümlülüğünü üç yıl içinde yerine
getirmek zorundadır. Kuruma başvuruda bulunmayan veya başvurduğu halde Kuruldan
gerekli izinleri alamayanların ikrazatçılık faaliyet izinleri başka bir işleme
gerek kalmaksızın kendiliğinden sona erer.
Yürürlük MADDE 53 – (1) Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 54 – (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. 12/12/2012
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder